Trier (Frans: Trèves, Luxemburgs: Tréier, Latijn: Augusta Treverorum) is de oudste stad van Duitsland en ook het oudste bisdom benoorden de Alpen. Stadsdistrict (kreisfreie Stadt) Trier ligt op de rechteroever van de Moezel en telt 106.445 inwoners, waaronder veel Luxemburgse studenten.
De opdracht tot de bouw van de stad werd gegeven door de Romeinse keizer Augustus in 16 v.Chr.. De stad heette oorspronkelijk Augusta Treverorum en was bedoeld als hoofdstad van de Romeinse provincie Belgica Prima. Gedurende enige tijd was Trier de hoofdstad van het hele West-Romeinse Rijk.
Een historisch monument in de stad is de 2e-eeuwse Porta Nigra, de best bewaarde Romeinse stadspoort ten noorden van de Alpen. Er zijn nog verschillende andere monumenten uit de Romeinse tijd, b.v. de Basilica, de Kaiserthermen, de Barbarathermen en het amfitheater. Ook uit latere perioden heeft Trier veel monumenten, waaronder de 11e- tot 18e-eeuwse Dom waarvan de bouw reeds in de 4e eeuw begon, en vele andere kerken. Door haar rijke verleden en vanwege haar mooie ligging in het Moezeldal is Trier een veelbezochte toeristenplaats geworden.
Trier is een centrum van wijnhandel en heeft een belangrijke functie als winkelcentrum voor een grote regio. Trier is ook bekend als geboorteplaats van Karl Marx. Zijn geboortehuis is thans ingericht als museum: het Karl Marx-huis.

De Löwen apotheek in Trier is de oudste nog bestaande apotheek van Duitsland.

De Porta Nigra (Latijn voor 'Zwarte Poort') is een van de bekende monumenten uit de Romeinse tijd in de Duitse stad Trier. Het is de noordelijke poort in de sinds 190 n.Chr. bestaande, 6418 m lange muur om de stad. De poort is 36 m breed, 23 m diep en 30 m hoog. De poort werd gebouwd van niet gevoegde met metalen pennen verbonden zandsteenblokken, vergelijkbaar met het Colosseum. Door verwering en roetafzetting werden de zandsteenblokken, oorspronkelijk licht van kleur, in de loop der eeuwen zwart. Hierdoor kreeg de poort in de middeleeuwen zijn huidige naam. In de middeleeuwen wilde men de metalen pennen uit de muren halen omdat metaal kostbaar was. De talrijke gaten in de muren getuigen nog van deze roof.


In 1030 liet de Griekse kluizenaar Simeon zich in de oostelijke toren van de poort inmetselen. Na zijn dood liet de toenmalige aartsbisschop van Trier, Poppo (1016 -­ 1047) een kerk bouwen, de St. Simeonskerk. In het kerkgebouw werd de Porta Nigra opgenomen. Daardoor is de sloop in de middeleeuwen voorkomen. Vandaag herinnert alleen nog de kooraanbouw (apsis) aan deze kerk. Alle andere aanbouwen zijn onder Napoleon verwijderd.
Direct aan de Porta Nigra grenzend ligt het Simeonsklooster (Stift). De kloostergang (Kreuzgang) ligt op de eerste verdieping. Het is de enige vroegromaanse kruisgang die in Duitsland bewaard is gebleven. Tegenwoordig herbergt het Simeonsklooster de VVV en het stedelijk museum.
In 1986 werd de Porta Nigra samen met andere monumenten in Trier toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van UNESCO.

De Dom van Trier (Dom St. Peter) is de kathedraal van Trier en de oudste bisschopskerk van Duitsland. Hij gaat in de kern terug op een Romeinse basilica die vanaf 326 werd gebouwd door de Romeinse keizer Constantijn de Grote. In de 11de eeuw kreeg de dom zijn huidige westfaçade, die de Salische stijl vertegenwoordigt. De dom van Trier staat sinds 1986 op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.

Bouwgeschiedenis

Keizer Constantijn begon in 326 niet alleen met de bouw van zijn basiliek in Trier, maar ook met de Oude Sint-Pietersbasiliek van Rome, de Graf- en Verrijzeniskerk in Jeruzalem en de Geboortekerk van Bethlehem. Waarschijnlijk werd de kerk in Trier gebouwd op de plaats van het paleis van keizerin Helena, de moeder van Constantijn. Omtrent de Romeinse kerk doen twee theorieën de ronde:
het geheel bestond uit een indrukwekkend complex van twee grote, naast elkaar liggende basilica's, waarvan de huidige dom en de naastgelegen tegenwoordige (gotische) Onze-Lieve-Vrouwekerk elk slechts de helft vormden en die in het midden verbonden waren door een groot vierkant doopvont.
sinds archeologische opgravingen in de periode 1992 – 1995 gaat men ervan uit, dat er sprake was van een ingewikkelder gebouwencomplex met meerdere basilieken (waarschijnlijk vier) die met elkaar verbonden waren door zalen en gangen (Zwischentrakte) en die tezamen een geweldige omvang hadden.
In de tweede helft van de 4e eeuw werd het noordoostelijke deel van de oorspronkelijke kerk afgebroken en werd op de plaats van de huidige dom een vierkant gebouw met een 45 m hoge vieringtoren neergezet. In het midden daarvan stonden 4 bijna 12 meter hoge granietzuilen, elk ca. 65 ton zwaar. Voor het zuidwestelijke portaal van de huidige dom ligt nog een deel van een van die zuilen, die al in de eerste helft van de 5e eeuw neergehaald zijn, in de verwarring van de grote Volksverhuizing. De kerk werd pas in de 6e eeuw door bisschop Nicesius met hulp van “Italiaanse bouwers” hersteld.
Met Pasen 882 werden tijdens een inval van de Noormannen de kerken van het domcomplex in brand gestoken. Onder het bewind van bisschop Egbert (977-993) begon men met een renovatie, die niet werd voltooid. Aartsbisschop Poppo van Babenberg (1016-1047) voltooide deze renovatie. Bovendien kreeg de dom toen zijn thans nog bestaande westwerk: een apsis en twee romaanse torens, met op de uiterste hoeken ronde traptorens. Het is de oudste westfaçade met een dwerggalerij.
Op het einde van de 12e eeuw werd het oostkoor uitgebouwd. Bij de altaarwijding op 1 mei 1196 werd de reliek van de Heilige Rok in het hoofdaltaar ingemetseld.
In de 12e eeuw werden de Trierse aartsbisschoppen ook keurvorst. Trier werd de hoofdstad van het keurvorstendom tot 1801. De laatste Trierse keurvorst was Clemens Wenceslaus van Saksen (1768-1801).
In het begin van de 16e eeuw werd de zuidwestelijke toren verhoogd om boven de St. Gangolf aan de Grote Markt uit te blijven steken.
In de 18e eeuw werd aan het oostkoor de zgn. Heiligdomskamer gebouwd: een barokke kapel waar de Heilige Tuniek werd opgehangen in een zilveren schrijn. Om vanuit de kerk deze schrijn te kunnen zien werd boven het altaar de oostelijke wand doorbroken. De omranding van de opening werd met veel barok beeldhouwwerk versierd

De Kaiserthermen
De Kaiserthermen waren Romeinse badhuizen in Trier, waarin men niet alleen kon baden, maar ook bijvoorbeeld sporten en gemasseerd worden.

Bouw

De Kaiserthermen werden in drie lagen gebouwd. Op de onderste, eerste laag liepen de waterbuizen, de verwarmingsstelsels en de stookplaatsen voor het vuur om het water voor de warmwaterbaden te verwarmen. Dit werd door de slaven gedaan. Ook op de tweede laag liep bediening voor het warm houden van het water voor de warmwaterbaden. Het water werd verwarmd tot ongeveer 40 graden. Op deze laag zat ook de vloerverwarming, het hypocaustum. De eerste en tweede laag zijn het best bewaard gebleven. Op de derde laag waren de warm-, koud- en lauwwaterbaden, zwembaden, massageruimtes, sauna’s en kleedruimtes. Deze laag was versierd met mozaïeken, beschilderingen, en beeldhouwwerken. De Kaiserthermen werden gebouwd rond en na 300 n.C.

Gebruik

In tegenstelling tot de Barbarathermen zijn de Kaiserthermen nooit gebruikt voor het doel waarvoor ze bestemd waren. Halverwege de vierde eeuw vertrok keizer Constantijn II uit Trier naar Byzantium. Keizer Constantijn schonk de Kaiserthermen aan de bevolking, maar de bouw werd echter nooit voltooid omdat de keizer Trier verliet.
Zijn opvolger, keizer Valentinianus I, liet het koud- en lauwwaterbad verwijderen. Hier werd een hal van gemaakt. In de middeleeuwen deed het gebouw dienst als deel van de stadsmuur.
De Kaiserthermen staan sinds 1986 op de UNESCO Werelderfgoedlijst.

Viehmarktthermen
Rond het jaar 80 na Chr. is begonnen met de bouw van de Viehmarktthermen door de Romeinen. Ongeveer 20 jaar later werd de bouw afgerond. De Viehmarktthermen waren ongeveer 8364 m2 groot.
Na de val van het Romeinse rijk, werden de thermen niet meer onderhouden door de Romeinen en raakten in verval. De stenen van de thermen werden voor voor andere doeleinden gebruikt zoals het bouwen van huizen. Op de overblijfselen van de thermen werd later een klooster gebouw. En de thermen raakten steeds verder in de vergetelheid.
Lang dacht men dat Trier beschikte over twee thermen uit de Romeinse tijd de ; Kaisersthermen en de Barbarathermen.
Tot men in 1987 met de bouw van een ondergrondse parkeergarage stuitte op de muren van de Viehmarktthermen, ook wel de thermen am Viehmarkt genoemd. Hierna is men begonnen de overblijfselen te conserveren en te restaureren en heeft men een glazen gebouw over de resten van de thermen heen gebouwd.
Sinds 1998 zijn de Viehmarktthermen opengesteld voor publiek.